Een welbepaalde stijl maakt je net een tikje anders dan een ander. Niet noodzakelijk beter maar gewoon anders. Herkenbaar van ver en dichtbij. Ik schrijft en beschrijf dit proces dan wel met voornamelijk fotografie in gedachten maar uiteraard geldt dit net zo goed voor een schrijfstijl, werken met honden of zelfs dansen. Je eigen stijl is een eigenaardigheid dat zichzelf doorheen de tijd als een vingerafdruk op je werk ontwikkelt.
Lange tijd dacht ik niet echt een specifieke stijl te hebben. Ik zag niet meteen wat het raadselachtige ingrediënt was dat ik zou moeten toevoegen aan mijn fotosoep. En plots kreeg mijn een wending van de volle 180 graden toen ik uit de USA een mailtje kreeg dat een foto van mij zonder naamsvermelding (en zonder toestemming gebruikt was). Ik kreeg wel vaker berichten wanneer een foto van mij op een cover of in een magazine verscheen (hoera voor de ontwikkeling van social media!), maar wanneer je naam erbij staat is dat niet zo onbegrijpelijk. Veel straffer is natuurlijk dat iemand die ik totaal niet ken mijn werk herkent zonder mijn naam erbij en zelfs wanneer het gebruikt wordt door een fotografe die haar eigen werk daarmee aanprijst.
Het totale gebrek aan enig fatsoen door die fotodieven daar gelaten realiseerde ik me dat mijn foto’s blijkbaar toch onbewust wat van mij meedroegen wanneer ze de wijde wereld in trekken. Mijn werk werd weldegelijk herkend door mijn specifieke stijl en dat deed me beseffen dat die heilige graal niet zozeer berust op een mysterieus ingrediënt maar het hele proces van keuzes maken en her-maken dat zo eigen is aan elke vorm van creëren. Het gaat niet om de look van 1 welbepaalde foto maar om herkenbare ankerpunten doorheen je hele oeuvre die terug naar jouw leiden als maker. Je stijl is de visuele echo van je persoonlijkheid, interesses en visie op je onderwerp gecombineerd met de inhoudelijke en technische kennis.
Hoe ontwikkel je die eigen stijl dan?
1. Als zand door je vingers.
Een persoonlijk stijl is geen eenhoorn of magisch elfje dat zich prijs geeft wanneer je 3 maal rond een eik danst bij volle maan en daarbij een mystieke spreuk herhaalt. Jammer? Ik denk het niet. Moest die stijl zo makkelijk tevoorschijn te toveren zijn, zou je een heuse bocht nemen rond het plezier van het experiment en het zien ontwikkelen van je eigen verhaal.
Er zijn tal van trucs die je in je achterhoofd kan houden en die je op weg kunnen helpen en inspireren – als energy bars tijdens een marathon. Het ontrafelen van werk van je voorgangers of idolen bijvoorbeeld. Begrijpen waarom een foto je aanspreekt en graven en woelen om dat vage gevoel van aantrekking te verklaren. Je kan je doelen visualiseren om bewust en actief te evolueren. Bedenk je bijvoorbeeld welke boodschap/gevoel je foto’s moeten uitstralen. Welk gevoel je de kijker wil meegeven. Wat je te vertellen hebt. Dat hoeft zeker niet zwaarwichtig te zijn maar wanneer je goed doorhebt wat voor jouw belangrijk is, dan kan je ook keuzes maken die daarbij aansluiten zonder dat je jezelf moet forceren.
Tijdens het surfen in die gigantische digitale wereld kom ik vaak mensen tegen die bijna wanhopig op zoek zijn naar specifieke Lightroom presets of Photoshop actions of die een immense aandacht besteden aan het specifieke materiaal waarmee een ander werkt. En hoewel een beetje afkijken en analyseren je zeker zullen helpen om verder te groeien, mogen/kunnen materiaal of presets niet verward worden met het hebben van een eigen stijl. Dezelfde truc steeds opnieuw toepassen is eerder een angstig vasthouden aan een illusie dan het ontwikkelen van een visie die sterk in zijn schoenen staat. Een stijl is zoveel meer dan een strategie. Een stijl is zoveel meer dan een trend (nepzonnen, fake blur, zwart-wit met een kleuraccent… ik heb het al zo vaak zien komen en gaan). Een stijl kan evolueren door de trein van trends te zien passeren maar zal niet zonder eigenheid mee reizen. Trends kunnen aantrekkelijk zijn, ze kunnen zelfs superboeiende elementen bevatten, maar wanneer je alles uit de kast haalt om 1 welbepaalde stijl te kopiëren dan pleeg je verraad aan je eigenheid en jouw unieke stem.
Je kan erg veel leren door beelden van anderen te analyseren of misschien zelf kopiëren als oefening maar er moet een moment komen dat je je eigen weg inslaat en je een pad gaat bewandelen dat er bij voorkeur zo verwildert en kronkelig mogelijk bij ligt dat je geen idee hebt waarheen het je zal brengen. Dat hobbelige en onbekende pad is zoals onze persoonlijkheid, enkel door het te bewandelen zal het verder groeien en evolueren. Net zoals wij naar de wereld kijken, hoe we reageren op bepaalde gebeurtenissen, de lessen die we trekken, de dingen die ons doen schaterlachen of waarbij we verslagen op onze knieën vallen.
Door die unieke mix van je persoonlijkheid en de beelden waarmee we onszelf voeden, ontstaan als vanzelf voorkeuren in visuele beeldvoering en dat is prima- zeker als je jezelf blootstelt aan een zo groot mogelijke variatie aan input. Maar die stijl die we najagen moet de tijd krijgen om langzaam te rijpen. Er is geen shortcut. Je kan de ontwikkeling niet versnellen door haast noch ongeduld zonder het risico te lopen op een creatieve burn-out of de realisatie van een absolute leegte. Net zoals je een appel niet sneller kan doen rijpen door er naar te roepen dat hij rood moet worden of dat een brood niet sneller zal rijzen door ernaast te staan tandenknarsen. (Er zijn natuurlijk in dat geval industriële trucs, maar welk product is werkelijk beter, lekkerder én gezonder geworden door chemische additieven, extra snelle groei en andere wanpraktijken? Willen we niet liever een heerlijk geurend, knapperig vers en handgemaakt brood worden dan een kleffe baksteen in plastic uit de supermarkt?)
Wanneer je van start gaat met fotografie of zelfs na vele foto’s, …al die kleine momenten tellen op. Al die momenten van vluchtige beslissingen worden uiteindelijk iets dat helemaal van jouw zal zijn. Net zoals er door elke dag dezelfde route te lopen uiteindelijk een breder en makkelijk begaanbaar pad zal ontstaan.
2. Creëer en creëer nog meer. Vanuit je hart.
Een stijl draait om persoonlijkheid. Wat inspireert jouw, Wat motiveert je om die camera tot aan je oog te brengen en die opname te maken? Wat zijn de onderwerpen waarmee je onmiddellijk een connectie voelt? Wat of wie is je muse? Welk verhaal wil jij de wereld vertellen?
Het is superbelangrijk om echt eerlijk te zijn met en voor jezelf en je te ontdoen van alle nepverhalen en scheve motivaties om je werk ten volle te laten openbloeien. Bij fotografie is techniek nog steeds het fundament waarop je een stevige constructie kan beginnen bouwen, maar het is passie en toewijding die doorheen de moeilijke momenten zullen helpen en voorbij het punt waarop de meeste mensen afhaken. Het maakt mij absoluut niet uit of ook jij ook honden wil fotograferen of dat je je nu realiseert dat katten misschien meer jouw ding zijn. Of dat het vastleggen van race-auto’s je hart sneller doet slaan. Of misschien wil je wel iets helemaal anders gaan doen zoals kleding ontwerpen of dansen op naaldhakken. Wat je ook doet, het zijn de technische skills waarop je kan rekenen om goede beslissingen te maken en om de beelden in je hoofd te realiseren terwijl de passie de verbeelding zal prikkelen en je werk zal voorzien van een ziel.
Toen ik net begon met fotografie kreeg ik op school tal van verschillende opdrachten. Ik vond portretten maken wel tof maar ik blokkeerde soms als ik geen connectie kon maken met het model. Ik ben verzot op het maken van bevreemdende close-ups en verdwalen in een wereld van licht en structuren en ik vond een uitlaatklep in het maken van experimentele zelfportretten en het ontwikkelen van visuele verhalen. Maar ik voelde ook twijfel en een zekere terughoudendheid bij sommige projecten. Tot ik in mijn laatste jaar fotografie koos om te werken met honden en ik een vonk voelde kriebelen die door steeds meer foto’s te maken, door oefening en zelfs weerstand en falen alleen maar sterker werd. Die andere kleine sprankelingen zijn trouwens niet tevergeefs gebleken en vonden hun eigen weg doorheen mijn ander visueel werk.
3.Een blik op de wereld.
Wanneer je een eigen stijl ontwikkelt krijgt je werk samenhang maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat je je krampachtig moest vasthouden aan een bepaalde manier van werken of dat al je foto’s er hetzelfde moeten uitzien. Integendeel! Net zoals je karakter bepaalt hoe je staat tegenover bepaalde onderwerpen zal je stijl bepalen hoe je de wereld door de lens bekijkt. Je zal je er misschien zelfs niet bewust van zijn hoe je typerende composities maakt of hoe je aangetrokken bent tot een specifiek soort licht net zoals je op jouw manier je schoenen knoopt, spreekt of je een rijstijl ontwikkelt.
Een stijl gaat je niet beperken in opties maar zal je voorzien van tools en intuïtie om snel die momenten vast te leggen waar jouw oog op valt. Je zal jouw vingerafdruk nalaten door de lens die je kiest, de manier waarop je een compositie opbouwt, het moment dat je afdrukt, de keuze van onderwerp en de visie die je daarmee weergeeft.
In’t kort:
Een stijl komt voort uit:
oefening
analyse en research
techniek
je eigen visie
maar niet uit:
kopiëren van anderen
het verwarren van een truc met een stijl
je laten leiden door wat anderen doen
ongeduldig zijn (tijd brengt raad, echt waar)
Natuurlijk ben ik nu nieuwsgierig naar jouw ervaring. Ben jij je eigen stijl aan het ontwikkelen, of vond je hem misschien al? Heb je misschien nog meer tips die je met ons wil delen? Aarzel niet en laat hier onder gerust een berichtje achter of contacteer via Facebook.
Voor een dagelijkse dosis kwispelende staarten: volg ons op Instagram!
Tot de volgende!
